🌾 ۶۳۱- گندم شکسته

گندم مورد مصرف طیور و پرندگان پرورشی یا زینتی، یکی از غلات اصلی در تغذیه این حیوانات است. این گندم با توجه به نوع آن و نحوه فرآوری‌اش، می‌تواند نقش مهمی در تأمین انرژی، پروتئین و سایر مواد مغذی برای طیور داشته باشد.

در ادامه به طور کامل به ویژگی‌ها، انواع، موارد مصرف و نکات مهم در خصوص استفاده از گندم در جیره غذایی طیور و پرندگان زینتی می‌پردازیم:

#. گندم چیست؟

گندم یکی از غلات عمده در سراسر جهان است که از نظر تغذیه‌ای دارای مقادیر قابل توجهی کربوهیدرات (انرژی)، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این غله به صورت تازه، شکسته، یا آردی می‌تواند در تغذیه طیور استفاده شود.

#. انواع گندم مصرفی در طیور

| گندم سفید (Soft Wheat) | دارای پروتئین کمتر، مناسب برای تولید آرد و جیره‌های انرژی محور
| گندم سفت (Hard Wheat) | پروتئین و گلوتن بالا، مناسب برای جیره‌های تکمیلی
| گندم دوروم (Durum Wheat) | بیشتر در ماکارونی استفاده می‌شود، ولی گاهی در جیره طیور هم به کار می‌رود 
| گندم شکسته (Cracked Wheat) | دانه‌های کوچک شکسته شده، راحت‌تر قابل جذب برای پرندگان 
| گندم جوانه‌زنده (Sprouted Wheat) | تخمیر شده و دارای آنزیم‌ها و ویتامین‌های بیشتر، مخصوص پرندگان زینتی 

#. موارد مصرف گندم در طیور

# مرغداری‌های گوشتی و تخم‌گذار:
- گندم به عنوان منبع انرژی در جیره‌های دامی استفاده می‌شود.
- معمولاً در جیره‌های مرغ سنگین یا مرغ‌های محلی به صورت دانه‌ای یا آردی استفاده می‌شود.
- بهتر است گندم به صورت آسیاب شده یا شکسته باشد تا قابلیت هضم بهتری داشته باشد.

# پرندگان زینتی (مثل گنجشک، بلبل، کبوتر، یاقوت و ...):
- گندم، به خصوص گندم شکسته یا جوانه‌زنده، در تغذیه این پرندگان به صورت ترکیبی با دانه‌های دیگر (مانند جو، ذرت، گیاه شبدر، لوبیا) استفاده می‌شود.
- گندم جوانه‌زنده غنی از آنزیم‌ها، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی است و به تقویت سیستم ایمنی و رنگ‌آمیزی پرهای پرنده کمک می‌کند.

# کبوتر و یاغی‌ها:
- در تغذیه کبوترها، گندم به همراه جو، ذرت و سماق مصرف می‌شود.
- گندم شکسته برای جوجه‌های کوچک مناسب‌تر است

#. ترکیبات تغذیه‌ای گندم (در 100 گرم)

عنصر، مقدار تقریبی: 

| انرژی 
| پروتئین 
| چربی 
| کربوهیدرات 
| فیبر 
| کلسیم 
| آهن 
| ویتامین B1
| ویتامین B3
| منیزیم 

# مزایای مصرف گندم در طیور

- منبع خوبی از انرژی (کربوهیدرات)
- دارای پروتئین نسبتاً بالا
- غنی از فیبر (به خصوص گندم کامل)
- افزایش قابلیت هضم با فرآوری (شکستن، جوانه‌زنی، آسیاب کردن)
- کاهش هزینه جیره در مقایسه با سایر غلات
- تقویت سلامت گوارشی به دلیل وجود فیبر

#. نکات مهم در مصرف گندم برای طیور

نوع گندم: گندم‌های بدون آفلاتوکسین و سالم برای مصرف دامی انتخاب شود.
فرآوری: گندم باید آسیاب یا شکسته شود تا هضم بهتر شود، به خصوص برای جوجه‌ها. 
نرم‌سازی: برای پرندگان کوچک یا جوجه‌ها، گندم را قبل از مصرف خیس کنید یا کمی بپزید.
گندم جوانه‌زنده: مخصوص پرندگان زینتی و مراحل رشد است. بهتر است چند روز قبل از مصرف آن را جوانه‌زنی کنید. 
نگهداری: در جای خشک و تاریک نگه دارید تا از رطوبت و کپک زدن جلوگیری شود.
حساسیت گلوتن: در برخی از پرندگان ممکن است حساسیت به گلوتن وجود داشته باشد، بهتر است مراقب واکنش‌های گوارشی باشید. 
مخلوط با دانه‌های دیگر: برای تعادل جیره، گندم را با ذرت، جو، گیاه شبدر، یونجه و ... ترکیب کنید. 

# نحوه تهیه گندم جوانه‌زنده برای پرندگان زینتی

1. مواد لازم: گندم سفید یا سفت، ظرف شستشو، آب تمیز
2. مراحل:
   - گندم را شسته و داخل ظرف بریزید.
   - آب تمیز روی آن بریزید و چند ساعت در دمای معمولی قرار دهید.
   - بعد از چند ساعت آب را عوض کنید و ظرف را در جای تاریک بگذارید.
   - هر 12 ساعت یکبار آب را عوض کنید.
   - بعد از 24 تا 48 ساعت، گندم جوانه می‌زند.
   - جوانه‌ها را در ظرف جداگانه در یخچال قرار دهید و حداکثر 3 روز مصرف کنید.

# محدودیت‌ها و هشدارها

- استفاده بیش از حد: مصرف بیش از ۳۰ تا ۴۰٪ گندم در جیره طیور بدون تلفیق با سایر منابع پروتئینی و ویتامینی می‌تواند باعث نابalance غذایی شود.
- گندم مسموم یا کپک‌زده: این گندم‌ها می‌توانند دارای آفلاتوکسین باشند که برای طیور بسیار سمی است.
- عدم هضم کامل: گندم خام و بدون فرآوری ممکن است در جوجه‌ها باعث انسداد معده یا کاهش جذب مواد مغذی شود.