جنس نر:

1. بیضه‌ها:
   - تولید و ذخیره اسپرم.
   - تولید هورمون‌های جنسی مردانه مانند تستوسترون.

2. مجاری وابران:
   - انتقال اسپرم از بیضه‌ها به کلوآک.

3. کلوآک:
   - خروجی مشترک برای سیستم‌های تولید مثل، گوارش و ادراری.
   - در زمان جفت‌گیری، اسپرم از طریق کلوآک به دستگاه تولید مثل ماده منتقل می‌شود.

4. آلت تناسلی:
   - شترمرغ نر دارای آلت تناسلی است که در زمان جفت‌گیری برای انتقال اسپرم به شترمرغ ماده استفاده می‌شود.

   جنس ماده:

1. تخمدان‌ها:
   - تولید تخمک و ترشح هورمون‌های جنسی زنانه مانند استروژن و پروژسترون.

2. لوله‌های فالوپ:
   - انتقال تخمک از تخمدان به رحم.
   - محل لقاح اسپرم و تخمک.

3. رحم:
   - توسعه و تشکیل تخم قبل از تخم‌گذاری.
   - دارای ساختار تخصصی برای تولید پوسته تخم.

4. کلوآک:
   - تخم از طریق کلوآک دفع می‌شود و همچنین به عنوان مسیر خروج ضایعات عمل می‌کند.

5. رفتارهای جفت‌یابی:
   - شترمرغ‌ها رفتارهای پیچیده جفت‌یابی و نمایش‌های مختلفی برای جذب جفت دارند.

دستگاه تولید مثل شترمرغ به گونه‌ای تکامل یافته که بتواند در زیستگاه‌های خشک و چالش‌برانگیز به تولیدمثل بپردازد و بقای گونه را تضمین کند.