این سه بیماری (**پنومونی، اسهال، لمینیت**) از مشکلات شایع و مهم در گاوداری‌ها هستند که می‌توانند باعث خسارات اقتصادی قابل توجهی شوند. در ادامه به بررسی هر کدام می‌پردازیم:
**1. پنومونی (ذات‌الریه) گاو (Bovine Respiratory Disease - BRD)**
* **علل:** مجموعه‌ای از عوامل ویروسی (مانند BRSV, PI-3, BVDV, IBR)، باکتریایی (مانند *Mannheimia haemolytica, Pasteurella multocida, Histophilus somni, Mycoplasma bovis*) و عوامل مستعدکننده (استرس: حمل‌ونقل، از شیرگیری، شلوغی، تهویه نامناسب، نوسانات دمایی، گردوغبار، کمبود ایمنی).
* **علائم بالینی:**
* تب (بالای 39.5 درجه سانتی‌گراد)
* بی‌اشتهایی، افسردگی، افت تولید
* ترشحات بینی (شفاف، چرکی، خونی)
* سرفه (خشک یا مرطوب)
* تنفس سریع و سطحی، تنفس دهانی، نفس نفس زدن
* اشک ریزش
* در موارد شدید: تنگی نفس شدید، زمین‌گیری، مرگ
* **درمان:**
* **آنتی‌بیوتیک درمانی:** انتخاب آنتی‌بیوتیک مناسب (با مشورت دامپزشک) بر اساس طیف اثر و نفوذ به بافت ریه (مثل فلورفنیکل، تیلوزین، تیلمیکوزین، گنتیامایسین، سفتیوفور، تتراسایکلین‌های طولانی اثر). درمان زودهنگام حیاتی است.
* **داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs):** برای کاهش تب، التهاب و درد (مثل فلونیکسین مگلومین، کتوپروفن، ملوکسیکام). بهبود رفاه دام و پاسخ به درمان.
* **مراقبت‌های حمایتی:** تأمین آب و غذای تازه و باکیفیت، جدا کردن دام بیمار، استراحت، بهبود تهویه.
* **پیشگیری:**
* کاهش استرس (مدیریت صحیح حمل‌ونقل، از شیرگیری تدریجی، جلوگیری از شلوغی).
* تهویه مناسب به‌خصوص در جایگاه‌های بسته (جلوگیری از تجمع رطوبت، گازهای مضر و گردوغبار).
* واکسیناسیون منظم بر علیه عوامل ویروسی و باکتریایی شایع (مطابق برنامه دامپزشک).
* قرنطینه گاوهای جدیدالورود.
* تغذیه مناسب برای تقویت سیستم ایمنی.
* استفاده از پروتکل‌های درمانی زودهنگام (مانند پروتکل "جی‌باکس").
**2. اسهال گاو (Bovine Diarrhea)**
*الف) اسهال گوساله‌های شیرخوار (Neonatal Calf Diarrhea - NCD):*
* **علل:** عوامل عفونی:
* ویروسی: روتاویروس، کروناویروس
* باکتریایی: *E. coli* (ETEC, EPEC), *Salmonella* spp. (مهم)، *Clostridium perfringens*
* انگلی: *Cryptosporidium parvum* (شایع)، کوکسیدیا (*Eimeria* spp.)
* عوامل مستعدکننده: دریافت ناکافی یا با تأ
