مدیریت جایگاه گوساله‌های شیرخوار (از تولد تا حدود ۲-۳ ماهگی) **یکی از حساسترین بخش‌های پرورش گاو شیری** است، زیرا تأثیر مستقیمی بر سلامت، رشد و آینده تولیدمثلی گوساله دارد. در اینجا اصول کلیدی مدیریت جایگاه ارائه می‌شود:
---
### **۱. انواع جایگاه و طراحی مناسب:**
- **جایگاه انفرادی (هچ):**
- **مزایا:** کاهش انتقال بیماری، نظارت فردی آسان، جلوگیری از مکیدن همدیگر.
- **معایب:** محدودیت حرکت، نیاز به فضای بیشتر.
- **شرایط:**
- اندازه: حداقل ۱.۲ × ۲.۴ متر برای نژادهای بزرگ.
- کف **غیر لغزنده** و شیبدار (۱-۲٪) به سمت فاضلاب.
- دیواره‌های مشبک برای تهویه و جلوگیری از تجمع رطوبت.
- **جایگاه گروهی:**
- مناسب برای گوساله‌های همسن و هم‌وزن (بالای ۳ هفته).
- **حداکثر ۵-۷ گوساله در گروه** و فضای حداقل ۲.۵-۳ مترمربع به ازای هر رأس.
---
### **۲. الزامات بهداشتی جایگاه:**
- **ضدعفونی پیش از ورود گوساله جدید:**
- شست‌شو با آب، استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده (مانند یدوفور یا پراستیک اسید) و **تخلیه کامل** جایگاه قدیمی.
- **بستر (مهم‌ترین بخش!):**
- **مواد جاذب رطوبت:** پوشال چوب خشک، کاه تمیز یا شن‌های مخصوص.
- **ضخامت کافی:** حداقل ۱۵-۲۰ سانتی‌متر برای عایق‌بندی در برابر سرما.
- **تعویض روزانه لایه سطحی** و تعویض کامل هفتگی.
- **پرهیز از رطوبت:**
- رطوبت بستر عامل اصلی شیوع **پنومونی و اسهال** است. تست: اگر زانو هنگام ایستادن خیس شود، بستر نامناسب است!
---
### **۳. کنترل محیطی:**
- **دما:**
- گوساله تازه‌متولد: **دمای آسایش ۱۵-۲۵°C** (زیر ۱۵°C نیاز به گرمایش اضافه مثل لامپ مادون قرمز یا پتو).
- جلوگیری از **گرمازدگی** (بالای ۲۸°C): سایه‌بان، هواکش و آب خنک.
- **تهویه:**
- جریان هوای مناسب بدون کوران (جلوگیری از تجمع آمونیاک و رطوبت).
- استفاده از **پنکه‌های سقفی** در فصول گرم.
- **نور:**
- **۱۶ ساعت نور روزانه** (طبیعی یا مصنوعی) برای تقویت سیستم ایمنی و رشد.
---
### **۴. تغذیه و آب‌خوری:**
- **شیرخوارگی:**
- استفاده از **بطری یا سطل استریل شده** پس از هر وعده.
- شیردهی در ساعت‌های ثابت (۲ وعده در روز).
- **آب تمیز:**
- **از ۳ روزگی** آب تازه همیشه در دسترس (حتی در زمستان).
- سطل‌های آب روزانه شسته و ضدعفونی شوند.
- **استارتر با کیفیت:**
- قرار دادن استارتر از **هفته اول** در سطل‌های جداگانه.
---
### **۵. پیشگیری از بیماری‌ها:**
- **جداسازی گوساله‌های بیمار:**
- انتقال فوری به قرنطینه و درمان تحت نظر دامپزشک.
- **واکسیناسیون:**
- برنامه واکسیناسیون تحت نظر دامپزشک (مثل واکسن روتاویروس، E. coli و ...).
- **کنترل انگل‌ها:**
- ضدعفونی منظم جایگاه و سمپاشی علیه مگس و کنه.
---
### **۶. نظارت روزانه:**
- **بررسی نشانه‌های سلامت:**
- اشتها (مصرف شیر و استارتر)، دمای بدن (۳۸.۵-۳۹.۵°C)، وضعیت مدفوع (اسهال= اورژانس!).
- **رفتارشناسی:**
- گوساله سالم: سرپا، چشمان درخشان، تمایل به مکیدن.
- گوساله بیمار: بی‌حالی، گوش‌های افتاده، سرفه یا تنفس سریع.
---
### **۷. انتقال به جایگاه گروهی:**
- **زمان مناسب:** پس از ۳-۴ هفتگی و هنگامی که:
- وزن گوساله حداقل **دو برابر وزن تولد** باشد.
- به خوبی استارتر و علوفه مصرف کند.
- **تغییر تدریجی:**
- انتقال ابتدا با ۲-۳ گوساله آشنا برای کاهش استرس.
---
### ❌ **اشتباهات رایج در مدیریت جایگاه:**
- شلوغی جایگاه گروهی → افزایش رقابت و استرس.
- بستر مرطوب یا ناکافی → افزایش بروز پنومونی.
- عدم جداسازی گوساله‌های تازه‌متولد → خطر انتقال بیماری‌ها (مثل کروناویروس).
- سطل شیر یا آب آلوده → اسهال باکتریایی.
---
### ✅ نتیجه‌گیری:
مدیریت اصولی جایگاه گوساله‌های شیرخوار بر سه پایه استوار است:
۱. **بهداشت حداکثری** (بستر خشک + ضدعفونی)
۲. **محیط کنترل‌شده** (دما، تهویه، نور)
۳. **نظارت فعال** (سلامت فردی، تغذیه، رفتار).
این سرمایه‌گذاری، **کاهش تلفات، افزایش رشد روزانه و بازدهی اقتصادی** آینده گله را تضمین می‌کند. 🐄💪
