فضای مورد نیاز برای هر شتر در مزرعه بسته به روش پرورش (گسترده، نیمه‌گسترده یا متمرکز)، نژاد، سن و هدف پرورش (گوشتی، شیری، کاری) متفاوت است. در زیر اطلاعات استاندارد و راهنمایی‌های عملی ارائه می‌شود:

---

## 🐪 1. فضای داخلی (سوله یا جایگاه سرپوشیده)

این فضا برای استراحت، محافظت در برابر آب و هوا (باران، برف، سرما یا گرمای شدید) و تغذیه در شرایط نامساعد است.

| نوع شتر | فضای داخلی مورد نیاز به ازای هر رأس |
|----------|--------------------------------------|
| شتر بالغ (گوشتی/کاری) | ۸ تا ۱۲ متر مربع |
| شتر ماده شیرده | ۱۰ تا ۱۵ متر مربع (به دلیل نیاز به فضای بیشتر برای شیردهی و مراقبت از بچه) |
| شتر جوان (۶ ماه تا ۲ سال) | ۶ تا ۸ متر مربع |
| شتر بچه (زیر ۶ ماه) | ۴ تا ۶ متر مربع |

> ✅ نکته: ارتفاع سوله باید حداقل ۳٫۵ تا ۴ متر باشد تا شتر بتواند آزادانه حرکت کند و بدون خطر برخورد سر به سقف.

---

## 🌵 2. فضای خارجی (حیاط یا بهاربند)

این فضا برای حرکت، نورگیری، آفتاب‌گیری و دفع فضولات استفاده می‌شود.

| نوع شتر | فضای خارجی مورد نیاز به ازای هر رأس |
|----------|--------------------------------------|
| شتر بالغ | ۱۵ تا ۲۵ متر مربع |
| شتر ماده شیرده | ۲۰ تا ۳۰ متر مربع |
| شتر جوان | ۱۰ تا ۱۵ متر مربع |
| شتر بچه | ۸ تا ۱۲ متر مربع |

> ✅ نکته: کف بهاربند باید شیب داشته باشد (۲ تا ۳ درصد) و از مصالح سخت و نفوذناپذیر (سنگفرش، بتن) ساخته شود تا از ایجاد گِل و لای جلوگیری شود.

---

## 🐫 3. فضای کلی (ترکیب داخلی + خارجی)

در روش‌های نیمه‌صنعتی و صنعتی، فضای کلی به ازای هر شتر باید حداقل ۲۵ تا ۴۰ متر مربع باشد.

> 📌 مثال عملی: 
> برای یک مزرعه ۲۰ رأسی شتر بالغ: 
> - فضای داخلی: ۲۰ × ۱۰ = ۲۰۰ متر مربع 
> - فضای خارجی: ۲۰ × ۲۰ = ۴۰۰ متر مربع 
> - مجموع: ۶۰۰ متر مربع

---

## 🏜️ 4. در روش گسترده (مرتعی)

در این روش، شترها بیشتر زمان را در مرتع سپری می‌کنند و فقط در شب یا شرایط بد آب‌وهوایی به سوله بازمی‌گردند.

- فضای مرتعی مورد نیاز: حدود ۵ تا ۱۰ هکتار به ازای هر رأس — بسته به کیفیت مرتع و بارش منطقه.
- فضای سوله: فقط برای اضطراری — حدود ۴ تا ۶ متر مربع به ازای هر رأس کافی است.

---

## ✅ اصول کلی طراحی فضا برای شترها:

1. عدم شلوغی: شترها حیوانات بزرگی هستند و نیاز به حرکت آزاد دارند. شلوغی باعث استرس و بیماری می‌شود.
2. تهویه مناسب: سوله باید دارای نور و هوا کافی باشد — پنجره‌های بالا یا نورگیرهای سقفی ضروری‌اند.
3. زمین خشک و بدون گِل: شترها به بیماری‌های سم و پوستی حساسند. کف باید همیشه خشک باشد.
4. دسترسی آسان به آب و غذا: آبشخور و غذادان باید در دسترس همه شترها قرار گیرد.
5. سایه‌بان در فضای باز: در مناطق گرم، حداقل یک سایه‌بان برای هر ۵-۱۰ رأس ضروری است.

---

## 📐 جمع‌بندی — حداقل استانداردهای فضایی:

| روش پرورش | فضای داخلی (متر مربع/رأس) | فضای خارجی (متر مربع/رأس) | فضای کلی (متر مربع/رأس) |
|------------|----------------------------|-----------------------------|--------------------------|
| صنعتی | ۱۰ | ۲۰ | ۳۰ |
| نیمه‌صنعتی | ۶ | ۱۵ | ۲۱ |
| گسترده (مرتعی) | ۴ | — | ۵۰,۰۰۰+ (۵ هکتار) |

---

اگر نقشه یا طرح اولیه مزرعه خود را دارید، می‌توانم به شما در محاسبه دقیق فضای مورد نیاز و چیدمان بهینه کمک کنم. 🐪📏