شتر نقش برجستهای در مراسم فرهنگی و مذهبی، بهویژه در جهان اسلام و ایران، ایفا میکند که بیشتر آن مرتبط با عید قربان و مراسم محرم است.
* عید قربان: شتر یکی از حیواناتی است که مسلمانان میتوانند در روز عید قربان به عنوان قربانی نذر کنند. در گذشته، قربانی کردن شتر در این روز آیینی مهم بود که با جشن و سرور همراه بود . برای این مراسم، شتری بزرگ را انتخاب و با قالیچه و زیورآلات آرایش میکردند و در روز عید از خیابانها و محلههای اصلی میگذراندند . اعیان و اشراف سوار بر مرکب به تماشای این آیین میرفتند . در دورههای مختلف تاریخی، مانند دوره قاجار، شاهان نیز شتری را نحر میکردند تا شکوه و قدرت خود را نشان دهند . در برخی شهرها مانند کاشان، عید قربان به «شترکشان» معروف است .
* مراسم محرم: در دوره صفویه تا اوایل پهلوی اول، آیین «شترقربانی» یکی از مهمترین مراسم برگزار شده در شهرهای بزرگ ایران بود . همچنین، در فرهنگ عامه برخی مناطق مانند خور، باور وجود دارد که شتر دوکوهانه برای بردن اسیران واقعه کربلا، از جمله حضرت زینالعابدین (ع)، به کار گرفته شده است .
* مراسم نذری: گاهی شتر به عنوان قربانی نذری ذبح میشود، مثلاً برای سلامتی افراد خاص .
بنابراین، شتر در این مراسمها نه تنها به عنوان حیوان قربانی، بلکه به عنوان نمادی فرهنگی و مذهبی در آداب و رسوم مختلف حضور دارد.