**پاراتیروئید در مرغ های تخمگذار: نقش و اهمیت**
غدههای پاراتیروئید (معمولاً دو جفت در مرغها) غدد درونریز کوچکی هستند که در نزدیکی تیروئید و در ناحیه گردن قرار دارند. این غدد نقش حیاتی در تنظیم **متابولیسم کلسیم و فسفر** ایفا میکنند که برای تشکیل پوسته تخممرغ و سلامت استخوانها در مرغهای تخمگذار ضروری است. ترشح هورمون **پاراتورمون (PTH)** توسط این غده، تعادل کلسیم و فسفر را در خون و بافتها کنترل میکند.
---
### **۱. نقش پاراتیروئید در سیستم تخمگذاری**
- **تنظیم کلسیم خون:**
پوسته تخممرغ عمدتاً از کربنات کلسیم تشکیل شده است. پاراتیروئید با ترشح PTH، سطح کلسیم خون را افزایش میدهد تا کلسیم مورد نیاز برای تشکیل پوسته تخممرغ تأمین شود.
- **فعالیت استئوکلاستها:**
PTH با تحریک استئوکلاستها (سلولهای تجزیهکننده استخوان)، کلسیم را از استخوانها آزاد میکند. مرغهای تخمگذار برای تأمین کلسیم پوسته تخممرغ، تا ۱۰٪ از کلسیم استخوانهای خود را روزانه مصرف میکنند.
- **جذب کلسیم از روده:**
PTH بهطور غیرمستقیم با فعالسازی ویتامین D (از طریق کلیهها)، جذب کلسیم از روده را افزایش میدهد.
---
### **۲. ارتباط پاراتیروئید با تخمگذاری**
- در طول چرخه تخمگذاری (بهویژه ۱۲–۱۰ ساعت قبل از تخمگذاری)، نیاز به کلسیم به اوج میرسد. پاراتیروئید با افزایش ترشح PTH، کلسیم را از منابع مختلف (استخوانها، روده، و کلیهها) بسیج میکند.
- اختلال در عملکرد پاراتیروئید ممکن است منجر به تولید تخممرغهای با **پوسته نازک**، **پوسته نرم**، یا حتی **عدم تشکیل پوسته** شود.
---
### **۳. عوامل مؤثر بر عملکرد پاراتیروئید**
- **کمبود کلسیم در جیره:**
جیرههای کمکلسیم باعث افزایش ترشح PTH و درنهایت **هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه** (بزرگ شدن غده) میشوند.
- **ویتامین D:**
کمبود ویتامین D (ضروری برای جذب کلسیم) فعالیت پاراتیروئید را افزایش میدهد.
- **فسفر بیشازحد:**
نسبت نامتعادل کلسیم به فسفر در جیره (بهویژه فسفر بالا) جذب کلسیم را کاهش داده و فشار بر پاراتیروئید را افزایش میدهد.
- **سن مرغ:**
با افزایش سن مرغها، کارایی جذب کلسیم از روده کاهش مییابد و وابستگی به PTH برای آزادسازی کلسیم از استخوانها بیشتر میشود.
---
### **۴. اختلالات مرتبط با پاراتیروئید**
- **هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه:**
شایعترین اختلال ناشی از کمبود کلسیم یا ویتامین D است که منجر به بزرگ شدن غده، ضعف استخوانها، و کاهش کیفیت پوسته میشود.
- **کمکاری پاراتیروئید (نادر):**
کاهش ترشح PTH باعث هیپوکلسیمی (کاهش کلسیم خون)، تشنج، و مرگ ناگهانی میشود.
---
### **۵. مدیریت بهینه برای سلامت پاراتیروئید**
- **تأمین کلسیم کافی:**
استفاده از جیرههای حاوی ۳.۵–۴٪ کلسیم در دوره تخمگذاری و تأمین منابع کلسیم سریعالجذب (مانند پوسته صدف یا سنگ آهک).
- **تعادل کلسیم و فسفر:**
حفظ نسبت کلسیم به فسفر در جیره بین ۲:۱ تا ۴:۱.
- **ویتامین D۳:**
افزودن ویتامین D۳ فعال (کولهکلسیفرول) به جیره (حدود ۳۰۰۰–۴۰۰۰ واحد بینالمللی در کیلوگرم) برای بهبود جذب کلسیم.
- **دسترسی مداوم به خوراک:**
مرغها در شب (زمان تشکیل پوسته تخممرغ) نیز باید به خوراک حاوی کلسیم دسترسی داشته باشند.
---
### **۶. ارتباط پاراتیروئید با سایر غدد**
پاراتیروئید با همکاری **کلیهها** (فعالسازی ویتامین D) و **تیروئید** (ترشح کلسیتونین که اثرات PTH را متعادل میکند) به حفظ تعادل کلسیم کمک میکند. کلسیتونین ترشحشده از تیروئید، با کاهش آزادسازی کلسیم از استخوانها، از هیپرکلسیمی جلوگیری میکند.
---
**نتیجهگیری:**
پاراتیروئید در مرغهای تخمگذار با تنظیم دقیق کلسیم و فسفر، نقش کلیدی در تشکیل پوسته تخممرغ و پیشگیری از بیماریهای متابولیک مانند پوکی استخوان ایفا میکند. مدیریت جیره (کلسیم، فسفر، ویتامین D) و جلوگیری از استرسهای تغذیهای برای حفظ سلامت این غده و تولید تخممرغ باکیفیت ضروری است.
