در مورد واکسن ذات‌الریه در شتر، باید گفت که شترها می‌توانند به بیماری‌های تنفسی مختلفی مبتلا شوند که برخی از آن‌ها توسط باکتری‌هایی مانند منی نگوکوک سپتیسمیا (Mannheimia haemolytica)، پاستورلا مولتوسیدا (Pasteurella multocida) و هیستوفیلاس سومنی (Histophilus somni) ایجاد می‌شوند — همان عواملی که در گاو و گوسفند باعث ذات‌الریه می‌شوند.
---
## ✅ آیا واکسن ذات‌الریه برای شتر وجود دارد؟
🔹 در بسیاری از کشورها، واکسن اختصاصی و ثبت‌شده برای شتر علیه ذات‌الریه وجود ندارد.
🔹 اما در عمل، واکسن‌های مورد استفاده برای گاو و گوسفند (شامل سویه‌های منی نگوکوک و پاستورلا) به صورت خارج از برچسب (Off-label) در شترها استفاده می‌شوند و گزارش‌های موفقیت‌آمیزی از کارایی آن‌ها وجود دارد — به ویژه در مناطقی که شیوع ذات‌الریه در شترها گزارش شده است.
---
## 🐫 علائم ذات‌الریه در شتر:
- تب بالا (۴۰-۴۲ درجه سانتی‌گراد)
- سرفه خشک و دردناک
- تنگی نفس، نفس‌های سریع و سطحی
- بی‌حالی و کاهش اشتها
- ترشحات بینی (در مراحل پیشرفته)
- مرگ ناگهانی در موارد حاد (به ویژه در شترهای جوان)
---
## 💉 واکسن‌های مورد استفاده (به صورت غیررسمی یا تجربی):
| واکسن | توضیح |
|--------|--------|
| واکسن پاستورلوز-منی نگوکوک گاوی | رایج‌ترین واکسنی که در شترها استفاده می‌شود — معمولاً شامل سویه‌های A1, A6, D یا T یا ترکیبی از پاستورلا و منی نگوکوک. |
| واکسن بایوالنت یا تری والنت | شامل دو یا سه سویه از عوامل ذات‌الریه — معمولاً به صورت تزریق زیرجلدی یا عضلانی. |
| واکسن زنده یا غیرفعال | هر دو نوع گزارش شده — اما واکسن غیرفعال (کشته) ایمن‌تر و رایج‌تر است. |
> ⚠️ دوز و زمان‌بندی: معمولاً مشابه گاو — یک دوز اولیه و یک دوز تقویتی بعد از ۳-۴ هفته، سپس تقویت سالانه. اما بهترین راه مشورت با دامپزشک منطقه است — چون سویه‌های غالب در هر منطقه متفاوت است.
---
## 📌 وضعیت در ایران:
در ایران، برنامه واکسیناسیون ذات‌الریه برای شترها به صورت ملی و اجباری وجود ندارد — اما در مناطقی که شیوع ذات‌الریه در شترها گزارش شده (به ویژه در فصل سرما و در شترهای جوان یا تحت استرس)، واکسیناسیون توصیه می‌شود.
> 🐫 سازمان دامپزشکی در برخی استان‌ها (مثل سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، یزد) واکسن ذات‌الریه گاوی را به صورت رایگان در اختیار دامداران شتر قرار می‌دهد — به عنوان بخشی از طرح‌های بهبود سلامت دام.
---
## ✅ چه زمانی واکسن ذات‌الریه برای شتر ضروری است؟
- در مناطقی که سابقه ذات‌الریه در شترها وجود دارد.
- قبل از فصل سرما (پاییز).
- قبل از جابه‌جایی یا حمل‌ونقل طولانی.
- در شترهای جوان (زیر ۲ سال) که حساس‌تر هستند.
- در گله‌های شتر کاری یا شیرده که استرس بیشتری دارند.
---
## 🧪 نکات مهم:
- واکسن‌ها باید در شرایط سرد (زنجیره سرد) نگهداری و حمل شوند.
- شترها نباید در زمان تزریق واکسن بیمار، گرسنه یا تحت استرس شدید باشند.
- واکسن جایگزین درمان نیست — اگر شتر علائم ذات‌الریه دارد، باید با آنتی‌بیوتیک (مثل اکسی‌تتراسایکلین یا فلورفنیکل) درمان شود — نه واکسن.
---
## 📌 جمع‌بندی:
> واکسن ذات‌الریه در شتر — "توصیه شده" است، نه اجباری — اما در شرایط خطر، "ضروری" می‌شود.
> استفاده از واکسن‌های گاوی به صورت Off-label، روشی رایج و مؤثر در کنترل ذات‌الریه در شترهاست.
> همیشه با اداره دامپزشکی منطقه خود هماهنگ کنید — چون ممکن است واکسن رایگان و برنامه واکسیناسیون مناسب منطقه شما را در اختیار داشته باشند.
---
🩺 اگر نیاز به نام دقیق واکسن، دوز یا زمان‌بندی برای منطقه خود دارید، کافیست نام استان یا شهر خود را بگویید تا راهنمایی دقیق‌تری ارائه دهم. 🐫💉
