در مورد واکسن برفک (Foot-and-Mouth Disease - FMD) در شتر، باید گفت که شترها (به ویژه شترهای یک‌کوهانه و دوکوهانه) حساس به ویروس برفک هستند و می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند، هرچند علائم بالینی در آن‌ها معمولاً خفیف‌تر از گاو و گوسفند است و گاهی بدون علامت می‌ماند . با این حال، شترها می‌توانند ناقل ویروس باشند و در شیوع بیماری در مناطقی که گاو، گوسفند و بز نیز وجود دارند، نقش مهمی ایفا کنند .
### ✅ واکسیناسیون شترها در مقابل برفک: ضرورت یا توصیه؟
#### 🚩 در کشورهایی که برفک مستقر است یا خطر ورود آن وجود دارد — واکسیناسیون شترها "توصیه" یا حتی "ضروری" است.
دلایل این توصیه یا ضرورت:
1. جلوگیری از شیوع بیماری: شترها حتی اگر علائم خفیف داشته باشند، می‌توانند ویروس را به سایر دام‌های حساس (گاو، گوسفند، بز) منتقل کنند.
2. حفاظت از صنعت دام: در کشورهایی که صادرات دام و فرآورده‌های دامی دارند، کنترل برفک در تمام گونه‌های حساس (از جمله شتر) برای حفظ وضعیت بهداشتی و صادرات ضروری است.
3. حفظ سلامت شترها: اگرچه علائم در شترها خفیف است، اما در مواردی می‌تواند منجر به کاهش وزن، کاهش تولید شیر، لنگش و آسیب به سموم شود — به ویژه در شترهای کاری یا شیرده.
4. هماهنگی با برنامه‌های ملی مبارزه با برفک: در بسیاری از کشورها، واکسیناسیون شترها بخشی از برنامه ملی کنترل و ریشه‌کنی برفک است.
---
## 📌 وضعیت در ایران:
در ایران، برفک یک بیماری مستقر (Endemic) است و واکسیناسیون اجباری برای گاو، گوسفند و بز انجام می‌شود. در مورد شترها، واکسیناسیون معمولاً توصیه‌شده و در مناطق شیوع یا مرزی اجباری است — به ویژه در استان‌هایی که جمعیت شتر زیاد است (سیستان و بلوچستان، خراسان، یزد، اصفهان و...).
> 🐫 سازمان دامپزشکی کشور در طرح‌های ملی واکسیناسیون، شترها را در مناطق خطر در اولویت قرار می‌دهد و واکسن را به صورت رایگان توزیع می‌کند.
---
## 💉 نوع واکسن:
- واکسن‌های غیرفعال شده (کشته) FMD با سرمتیپ‌های رایج در منطقه (O, A, SAT2 و...) — همان واکسن‌هایی که برای گاو استفاده می‌شود.
- دوز: معمولاً ۲-۴ میلی‌لیتر به صورت زیرپوستی یا عضلانی (بسته به نوع واکسن).
- تقویت: بعد از ۴-۶ هفته و سپس هر ۶ ماه یا سالانه (بسته به خطر شیوع).
---
## ✅ نتیجه‌گیری:
> واکسن برفک در شتر — "توصیه ضروری" است.
> به ویژه در مناطق شیوع، مناطق مرزی، گله‌های شتر کاری یا شیرده، و در کنار سایر دام‌های نشخوارکننده.
> واکسیناسیون شترها نه تنها از خود شترها محافظت می‌کند، بلکه از گسترش بیماری به سایر دام‌های اقتصادی و حفظ وضعیت بهداشتی منطقه جلوگیری می‌کند.
---
🩺 پیشنهاد: با اداره دامپزشکی منطقه خود تماس بگیرید و از برنامه واکسیناسیون FMD برای شترهای خود مطلع شوید. در بسیاری از مناطق، واکسن و تزریق آن رایگان است.
اگر نیاز به جدول واکسیناسیون FMD برای شتر یا اطلاع از سرمتیپ‌های شایع در منطقه خود دارید، خوشحال می‌شوم کمک کنم. 🐫💉
