میانگین افزایش وزن روزانه (ADG) در گاوها متغیر است و **بستگی به عوامل متعددی** دارد که مهم‌ترین آن‌ها **نژاد**، **هدف پرورش** (شیری یا گوشتی)، **سن**، **جنس**، **کیفیت جیره غذایی** و **مدیریت** است. بازه ذکر شده (600 تا 1800 گرم در روز) واقعاً می‌تواند مشاهده شود، اما برای درک بهتر باید به تفکیک نگاه کرد:
1. **گاوهای شیری (تلیسه‌های جایگزین):**
* **هدف:** رشد پایدار و سالم برای رسیدن به اندازه مناسب برای اولین تلقیح (حدود 55-60% وزن بالغ در 13-15 ماهگی) و زایش موفق در 22-25 ماهگی.
* **میانگین افزایش وزن روزانه (ADG):** معمولاً بین **700 تا 900 گرم در روز** هدف‌گیری می‌شود.
* **دلیل محدودیت:** رشد خیلی سریع (ADG بالای 900 گرم) می‌تواند منجر به تجمع چربی بیش از حد در پستان (بافت چربی به جای غددی) و کاهش پتانسیل تولید شیر در آینده شود. همچنین ممکن است مشکلات متابولیک و باروری ایجاد کند.
2. **گاوهای گوشتی (خصوصاً در دوره پرواربندی فشرده):**
* **هدف:** رسیدن به وزن کشتار (معمولاً 500-650 کیلوگرم بسته به نژاد و بازار) در کوتاه‌ترین زمان ممکن با حداکثر بازدهی لاشه و کیفیت گوشت.
* **میانگین افزایش وزن روزانه (ADG):** بسیار بالاتر است و معمولاً بین **1200 تا 1800 گرم در روز** (حتی بیشتر در برخی نژادها و با جیره‌های بهینه) هدف‌گیری می‌شود.
* **نژادهای مهم:** نژادهای گوشتی خالص مانند **شاروله**، **لیموزین**، **آبردین آنگوس** و **هرفورد** پتانسیل ژنتیکی بالایی برای افزایش وزن سریع دارند. نژادهای دو منظوره مانند **سیمنتال** نیز ADG خوبی دارند.
* **دلیل افزایش وزن بالا:** تمرکز بر رشد عضلانی و لاشه با استفاده از جیره‌های انرژی‌دار بالا (غالباً غلات).
3. **گوساله‌های نر گوشتی (خصوصاً در سیستم‌های فشرده):**
* این گروه اغلب بالاترین ADG را نشان می‌دهند. افزایش وزن روزانه **بیش از 1800 گرم** (حتی تا 2 کیلوگرم یا کمی بیشتر) در نژادهای گوشتی خالص و با جیره‌های پرانرژی بسیار متمرکز (مثل جیره‌های مبتنی بر ذرت) قابل دستیابی است.
**عوامل کلیدی تأثیرگذار بر افزایش وزن روزانه (ADG):**
* **ژنتیک (نژاد):** مهم‌ترین عامل. نژادهای گوشتی اختصاصی پتانسیل ذاتی بسیار بالاتری دارند.
* **سن:** معمولاً نرخ رشد مطلق (کیلوگرم در روز) در ماه‌های اولیه زندگی (تا حدود 6-12 ماهگی) در اوج خود است و سپس کاهش می‌یابد.
* **جنس:** گوساله‌های نر معمولاً سریع‌تر از ماده‌ها رشد می‌کنند.
* **تغذیه:**
* **انرژی و پروتئین:** جیره باید حاوی انرژی و پروتئین کافی و متعادل برای حمایت از رشد باشد. جیره‌های پرانرژی (مبتنی بر غلات) ADG را به حداکثر می‌رسانند.
* **کیفیت علوفه:** علوفه با کیفیت بالا (مانند سیلوی ذرت، یونجه خوب) برای رشد ضروری است.
* **دسترسی دائمی به آب تمیز:** حیاتی است.
* **سلامت:** بیماری‌ها (مانند اسهال، ذات‌الریه، انگل‌های داخلی) به شدت رشد را کاهش می‌دهند.
* **مدیریت:** استرس (گرما، سرما، ازدحام)، فضای کافی، بهداشت مناسب جایگاه همگی بر رشد تأثیر می‌گذارند.
* **هدف پرورش:** همانطور که گفته شد، در گاو شیری برای جلوگیری از مشکلات آینده، ADG کنترل‌شده‌تر است.
**خلاصه:**
* **گاوهای شیری (تلیسه):** **700-900 گرم/روز** (هدف رشد پایدار و سالم).
* **گاوهای گوشتی (پروار):** **1200-1800+ گرم/روز** (هدف افزایش وزن سریع برای کشتار).
* **گوساله‌های نر گوشتی (پروار فشرده):** **1800-2000+ گرم/روز** (حداکثر پتانسیل ژنتیکی).
بازه 600 تا 1800 گرم کاملاً معتبر است، اما تفسیر آن بدون در نظر گرفتن **نوع گاو** (شیری/گوشتی)، **نژاد** و **هدف مدیریتی** دقیق نیست. همیشه مشاوره با یک **متخصص تغذیه دام** برای تنظیم جیره مناسب جهت دستیابی به ADG مطلوب برای گله شما ضروری است.
