**مهرههای کمری در مرغهای تخمگذار** بخشی از ساختار پیچیده ستون فقرات هستند که نقش کلیدی در حمایت از بدن، تولید تخممرغ و حرکت ایفا میکنند. در مرغها، مهرههای کمری به دلیل نیازهای فیزیولوژیکی خاص (مانند تخمگذاری مداوم) و تفاوتهای آناتومیک با پستانداران، اهمیت ویژهای دارند. در زیر به ساختار، عملکرد، مشکلات رایج و مدیریت سلامت مهرههای کمری در مرغهای تخمگذار پرداخته میشود:
---
### **ساختار مهرههای کمری در مرغها**
- در مرغها، مهرههای کمری (Lumbar Vertebrae) بهصورت **سینساکروم (Synsacrum)** با مهرههای خاجی (Sacral) و بخشی از مهرههای دمی ادغام شدهاند. این ساختار یکپارچه، استحکام لازم برای تحمل وزن بدن و فرآیند تخمگذاری را فراهم میکند.
- تعداد مهرههای کمری در مرغها معمولاً **۶-۷ عدد** است که همراه با مهرههای خاجی و دمی، در مجموع ۱۴ مهره در سینساکروم جای میگیرند.
- سینساکروم به استخوانهای لگن متصل است و حفرههایی برای عبور اعصاب و رگهای خونی دارد.
---
### **عملکرد مهرههای کمری**
۱. **حمایت از اندامهای داخلی**:
- محافظت از دستگاه گوارش، دستگاه تناسلی و کلیهها.
۲. **تسهیل تخمگذاری**:
- مهرههای کمری و سینساکروم به عضلات مجرای تخم (Oviduct) متصلاند و نقش مهمی در انتقال تخم از تخمدان به خارج از بدن دارند.
۳. **توزیع وزن بدن**:
- تحمل فشار ناشی از وزن مرغ و انتقال آن به اندامهای حرکتی (پاها).
۴. **محافظت از نخاع**:
- نخاع درون کانال مهرههای کمری قرار دارد و سیگنالهای عصبی را بین مغز و اندامها منتقل میکند.
---
### **مشکلات رایج مهرههای کمری در مرغهای تخمگذار**
۱. **پوکی استخوان (Osteoporosis)**:
- شایعترین مشکل استخوانی در مرغهای تخمگذار است که به دلیل تخلیه کلسیم از استخوانها برای ساخت پوسته تخممرغ رخ میدهد.
- مهرههای کمری ضعیفشده مستعد شکستگی یا ترکخوردگی هستند.
- **علائم**: لنگش، بیحرکتی، کاهش تولید تخممرغ و مرگ ناگهانی.
۲. **دفورمیتیهای ستون فقرات**:
- انحراف مهرههای کمری (اسکولیوز یا کیفوز) ناشی از کمبود کلسیم، ویتامین D۳ یا عوامل مادرزادی.
- **علائم**: راه رفتن غیرطبیعی، نشستن مداوم و کاهش تحرک.
۳. **عفونتهای ستون فقرات (اسپوندیلیت)**:
- عفونت باکتریایی (مانند استافیلوکوک یا مایکوپلاسما) که باعث التهاب مهرهها، آبسه و فشار بر نخاع میشود.
- **علائم**: فلجی پاها، بیاشتهایی و تورم موضعی.
۴. **آسیبهای مکانیکی**:
- ضربه ناشی از برخورد با اجسام سخت، درگیری با مرغهای دیگر یا زمینخوردن.
- **علائم**: درد، تورم و محدودیت حرکتی.
---
### **عوامل خطر برای آسیب مهرههای کمری**
- **تغذیه نامناسب**: کمبود کلسیم، فسفر، ویتامین D۳ یا منیزیم.
- **سن بالا**: مرغهای مسنتر (بالای ۱.۵ سال) تراکم استخوانی کمتری دارند.
- **تراکم بالای گله**: محدودیت فضای حرکت و افزایش استرس.
- **نژادهای پرتولید**: مرغهایی که بهصورت ژنتیکی برای تولید تخممرغ زیاد اصلاح شدهاند، مستعد پوکی استخوان هستند.
---
### **مدیریت سلامت مهرههای کمری**
۱. **تغذیه متعادل**:
- **کلسیم**: جیره باید حاوی ۳.۵-۴.۵٪ کلسیم باشد. استفاده از منابع کلسیمی با جذب آهسته (مانند صدف خردشده) در شب توصیه میشود.
- **ویتامین D۳**: حداقل ۳۰۰۰ واحد بینالمللی در کیلوگرم جیره برای جذب کلسیم ضروری است.
- **منیزیم و ویتامین K**: بهبود تراکم استخوانی و جلوگیری از شکستگی.
۲. **بهبود شرایط محیطی**:
- **فضای کافی**: حداقل ۰.۱ متر مربع به ازای هر مرغ در قفس برای کاهش فشار بر ستون فقرات.
- **بستر نرم**: استفاده از پوشال یا کاه برای جلوگیری از ضربه به ستون فقرات.
- **نورپردازی مناسب**: ۱۴-۱۶ ساعت نور روزانه با شدت ملایم (۱۰-۱۵ لوکس) برای کاهش استرس.
۳. **پایش سلامت گله**:
- معاینه دورهای مرغها برای شناسایی علائم لنگش، بیحرکتی یا تغییرات وضعیتی.
- استفاده از تصویربرداری (اشعه X) در موارد مشکوک به شکستگی یا عفونت.
۴. **کنترل بیماریها**:
- واکسیناسیون علیه بیماریهای باکتریایی (مانند مایکوپلاسما).
- قرنطینه مرغهای بیمار برای جلوگیری از انتشار عفونت.
۵. **انتخاب نژادهای مقاوم**:
- نژادهایی با تراکم استخوانی بالاتر (مانند مرغهای دورگه تخمگذار) انتخاب شوند.
---
### **درمان مشکلات مهرههای کمری**
- **شکستگیها**: در موارد خفیف، استراحت و جیره غنیشده با کلسیم مفید است. در موارد شدید، مرغها اغلب درمان نمیشوند و از گله حذف میگردند.
- **عفونتها**: آنتیبیوتیکهای تجویزی (مانند داکسیسایکلین) تحت نظر دامپزشک.
- **مکملهای تغذیهای**: تزریق ویتامین D۳ یا کلسیم در موارد کمبود حاد.
---
### **پیشگیری**
- **جیره بالانسشده**: تأمین مواد معدنی و ویتامینه در تمام مراحل رشد و تخمگذاری.
- **مدیریت دوره تخمگذاری**: القای تولک (پرریزی مصنوعی) برای استراحت مرغها و کاهش فشار بر استخوانها.
- **کاهش استرس**: جلوگیری از تراکم بالا، دمای نامناسب و نور شدید
