مدیریت قراردادهای پیش‌فروش (Forward Contracts) در پرواربندی گاو، **ابزاری استراتژیک برای تضمین نقدینگی، کاهش ریسک قیمت‌گذاری و جذب سرمایه اولیه** است. در زیر الگوهای اجرایی، ریسک‌ها و راهکارهای عملی ارائه می‌شود:
---
### **انواع مدل‌های پیش‌فروش در پرواربندی**
| مدل قرارداد | ویژگی‌ها | مناسب برای |
|----------------------|-----------------------------------|-------------------------------|
| **پیش‌فروش سنتی** | دریافت ۳۰-۵۰% پیش‌پرداخت، تحویل در پایان دوره | کشتارگاه‌های محلی |
| **پیش‌فروش مشروط** | قیمت نهایی بر اساس شاخص روز فروش تنظیم می‌شود | شرایط تورمی شدید (مثل ایران ۱۴۰۳) |
| **پیش‌فروش سهامدار**| سرمایه‌گذاران بخشی از گله را می‌خرند و سود تقسیم می‌شود | جذب سرمایه‌گذاران خُرد |
---
### **گام‌های انعقاد قرارداد هوشمند**
#### ۱. **تعیین پارامترهای کلیدی در قرارداد**
```markdown
- تاریخ تحویل: ±۱۵ روز از پایان دوره پرواربندی
- وزن پایه: حداقل ۳۵۰ کیلوگرم لاشه سرد شده
- قیمت پایه: ۸۵% قیمت روز امضا (پوشش ریسک کاهش قیمت)
- جریمه تأخیر: ۰.۵% به‌ازای هر روز تأخیر
- مکانیزم تعدیل قیمت:
*اگر قیمت خوراک ۲۰% افزایش یافت، قیمت نهایی ۱۰% اصلاح شود*
```
#### ۲. **الزامات تضمین عملکرد**
- **وثیقه‌های دوطرفه:**
- فروشنده: سند زمین یا ضمانت بانکی معادل ۲۰% قرارداد
- خریدار: LC (اعتبار اسنادی) یا چک تضمین شده
#### ۳. **پایش مستمر تعهدات**
- **گزارش ماهانه به خریدار:**
- وزن‌کشی دام‌ها + فیلم
- فاکتورهای خرید خوراک
- گزارشات دامپزشکی
---
### **ریسک‌های کلیدی و راهکارهای خنثی‌سازی**
| ریسک | راهکار مدیریتی |
|--------------------------|---------------------------------------------|
| **کاهش وزن دام** | درج شرط "پرداخت بر اساس وزن واقعی" + بیمه کاهش وزن |
| **تأخیر در تحویل** | ذخیره ۱۰% دام اضافی در گله |
| **ورشکستگی خریدار** | دریافت حداقل ۳۰% پیش‌پرداخت نقدی |
| **افزایش شدید قیمت گوشت**| محدود کردن سقف تعدیل قیمت به ۲۵% |
| **شیوع بیماری** | الحاقیه فورس ماژور (Force Majeure) |
---
### **مثال محاسباتی (پیش‌فروش ۱۰۰ رأس گاو در ایران ۱۴۰۳)**
- **پیش‌پرداخت:** ۴۰% × ۱۰۰ رأس × ۳۵۰ کیلو × ۴۵۰,۰۰۰ تومان = **۶,۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان**
- **قیمت پایه:** ۴۵۰,۰۰۰ تومان/کیلو
- **سناریوی تعدیل:**
- افزایش ۴۰% قیمت خوراک → تعدیل ۱۵% قیمت نهایی
- **قیمت نهایی:** ۴۵۰,۰۰۰ × ۱.۱۵ = **۵۱۷,۵۰۰ تومان/کیلو**
- **درآمد نهایی:**
`۱۰۰ × ۳۵۰ × ۵۱۷,۵۰۰ = ۱۸,۱۱۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان`
---
### **۴ استراتژی برای مذاکره بهتر با خریداران**
1. **تسهیلات دولتی:**
- استفاده از **سفارش‌های دولتی** (مثل سازمان گوشت) با قیمت‌های تضمینی.
2. **ارزش افزوده:**
- پیشنهاد تحویل گوشت با **برند اختصاصی** یا بسته‌بندی اتمسفریک (MAP).
3. **پرداخت مرحله‌ای:**
- دریافت ۳۰% پیش‌پرداخت، ۴۰% پس از کشتار، ۳۰% پس از تحویل.
4. **همکاری با اتحادیه‌ها:**
- انعقاد قرارداد جمعی از طریق اتحادیه پرواربندان (افزایش قدرت چانه‌زنی).
---
### **نقش فناوری در مدیریت قراردادها**
- **قراردادهای هوشمند (Smart Contract):**
- پرداخت خودکار پس از تایید تحویل توسط حسگرهای IoT.
- **پلتفرم‌های رصد بازار:**
- رصد لحظه‌ای قیمت‌ها در اپلیکیشن‌هایی مانند **"دامیران"** یا **"سامانه نیما"**.
---
### **جمع‌بندی طلایی**
- ✅ پیش‌فروش حداقل **۵۰% ظرفیت** گله برای پوشش هزینه‌های جاری.
- ✅ درج **شروط تعدیل قیمت** بر اساس شاخص‌های:
`قیمت خوراک دام + تورم ماهانه بانک مرکزی`
- ❌ اجتناب از پیش‌فروش **۱۰۰% ظرفیت** (ذخیره ۲۰% برای فروش نقدی در اوج بازار).
- 🔒 استفاده از **مشاور حقوقی تخصص کشاورزی** برای پیش‌نویس قرارداد.
این راهکارها در شرایط اقتصاد ایران (۱۴۰۳) با نوسانات ۵۰% قیمت گوشت، **جریان نقدینگی شما را تثبیت و سودآوری را تضمین می‌کند**.
