**محاسبه ضریب تبدیل خوراک (FCR) در گاو پرواری**  

ضریب تبدیل خوراک (**FCR: Feed Conversion Ratio**) معیاری کلیدی برای سنجش بازدهی تغذیه در دامداری است. این شاخص نشان می‌دهد **چه مقدار خوراک برای تولید هر ۱ کیلوگرم افزایش وزن زنده گاو مصرف شده است**.  

### فرمول محاسبه FCR:

```

FCR = کل خوراک مصرفی (کیلوگرم) ÷ افزایش وزن کل گله (کیلوگرم)

```

---

### مثال عملی (با فرض FCR = 6.5):

- **دوره پرواربندی:** ۱۸۰ روز  

- **تعداد گاو:** ۱۰ رأس  

- **کل خوراک مصرفی گله در دوره:** ۴۵,۰۰۰ کیلوگرم  

- **کل افزایش وزن گله:**  

  - وزن اولیه هر گاو: ۲۵۰ کیلوگرم  

  - وزن نهایی هر گاو: ۵۵۰ کیلوگرم  

  - افزایش وزن هر گاو: `۵۵۰ - ۲۵۰ = ۳۰۰ کیلوگرم`  

  - افزایش وزن کل گله: `۱۰ × ۳۰۰ = ۳,۰۰۰ کیلوگرم`  

**محاسبه FCR:**  

`۴۵,۰۰۰ ÷ ۳,۰۰۰ = ۱۵`  

👉 این نتیجه نشان‌دهنده **FCR کل گله = ۱۵** است که نامطلوب است!  

- **چرا؟** چون FCR واقعی گاو پرواری معمولاً باید بین **۶ تا ۷** باشد. در این مثال، خطا در داده‌ها یا مدیریت وجود دارد.

---

### تفسیر FCR = ۶–۷:

- **FCR=6** یعنی برای تولید **۱ کیلوگرم افزایش وزن**، **۶ کیلوگرم خوراک** مصرف شده است.  

- **FCR=7** یعنی بازدهی پایین‌تر: **۷ کیلوگرم خوراک** برای هر کیلوگرم افزایش وزن.  

---

### عوامل موثر بر FCR در گاو پرواری:

| عامل | تاثیر بر FCR |  

|------|---------------|  

| **کیفیت خوراک** | خوراک با پروتئین و انرژی بالا 👉 FCR پایین‌تر |  

| **نژاد گاو** | نژادهای گوشتی (مثل آنگوس) 👉 FCR بهینه‌تر |  

| **سن دام** | گوساله‌های جوان 👉 FCR پایین‌تر نسبت به دام مسن |  

| **مدیریت آب‌خوری** | کم‌آبی 👉 کاهش اشتها و افزایش FCR |  

| **استرس گرمایی** | استرس 👉 افزایش FCR تا ۲۰% |  

| **بیماری‌ها** | بیماری 👉 افزایش FCR |  

---

### 🔄 بهبود FCR (کاهش به ۶ یا کمتر):

۱. **استفاده از خوراک کنسانتره باکیفیت:**  

   - ترکیب بهینه جو، ذرت، سویا، مکمل ویتامینی.  

2. **افزایش چگالی انرژی خوراک:**  

   - افزودن چربی‌های خوراکی (مثل روغن سویا).  

3. **جیره‌سازی مرحله‌ای:**  

   - تنظیم جیره بر اساس سن گاو (مثلاً پروتئین بالاتر در ماه‌های اول).  

۴. **کنترل بیماری‌ها و انگل‌ها:**  

   - واکسیناسیون منظم، ضدعفونی جایگاه.  

۵. **کاهش فاکتورهای استرس:**  

   - تهویه مناسب، فضای کافی آبخوری.  

---

### 🔍 نکات کلیدی:

- **FCR اقتصادی (ECR):**  

  - محاسبه هزینه خوراک به ازای هر کیلوگرم افزایش وزن:  

    `ECR = (کل هزینه خوراک) ÷ (افزایش وزن کل)`  

    - مثال: اگر هزینه خوراک ۳۰,۰۰۰ تومان/کیلوگرم و FCR=6 باشد:  

      `ECR = ۶ × ۳۰,۰۰۰ = ۱۸۰,۰۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم افزایش وزن`.  

- **مقایسه با سایر دام‌ها:**  

  - مرغ گوشتی: FCR ≈ ۱.۵–۱.۸  

  - ماهی قزل‌آلا: FCR ≈ ۱.۲–۱.۵  

  - گاو پرواری: FCR بالا (۶–۷) به دلیل **مصرف انرژی برای نگهداری بدن** (Maintenance) و **هضم فیبر**.  

✅ **جمع‌بندی:** هدف در پرواربندی گاو، **کاهش FCR به ۶ یا کمتر** از طریق مدیریت علمی تغذیه، انتخاب نژاد برتر و کنترل استرس است. این امر **هزینه‌های متغیر** را کاهش داده و **سودآوری** را افزایش می‌دهد.