شترها به عنوان نشخوارکنندگان سازگارشده با محیط‌های خشک و نیمه‌خشک، توانایی منحصر به فردی در خوردن طیف وسیعی از گیاهان دارند که برای بسیاری از دام‌های دیگر غیرقابل هضم یا حتی سمی هستند. این تواناید عمدتاً به دلیل سیستم گوارشی خاص و میکروبیوم قوی شکم آنهاست.
### 🌵 گیاهان خوراکی مناسب و رایج برای شتر:
#### 1. گیاهان شورپسند (هالوفیت‌ها)
این گیاهان بیشترین بخش رژیم غذایی طبیعی شتر در مناطق بیابانی را تشکیل می‌دهند:
- گز (Tamarix spp.) – یکی از مهم‌ترین گیاهان خوراکی شتر در ایران و مناطق خشک.
- خارشتر (Alhagi spp.) – بسیار محبوب و مغذی برای شتر.
- اسفند (Peganum harmala) – با وجود طعم تلخ، شترها آن را می‌خورند.
- سیاهدانه یا کلخ‌کُر (Salsola spp.)
- گل‌تیغ (Astragalus spp.) – برخی گونه‌ها مفید، برخی سمی (احتیاط لازم است).
- آویشن شور (Arthrocnemum spp.)
- نیشکر شور (Saccharum spontaneum)
#### 2. درختان و بوته‌های مقاوم به خشکی
- سنجد (Elaeagnus angustifolia)
- سمر (Acacia spp.) – برگ و میوه آن خوراکی است.
- کنار (Ziziphus spp.)
- کهور (Prosopis spp.)
- آکاسیای عربی (Acacia tortilis) – در مناطق عربی بسیار رایج.
#### 3. علوفه‌های زراعی و کشتی (در پرورش مدیریت‌شده)
- یونجه (Medicago sativa) – عالی از نظر پروتئین و مواد معدنی.
- سورگوم (Sorghum bicolor) – به صورت علوفه یا سیلو.
- جو و گندم (در شرایط خاص و به صورت کاه یا غلات کامل)
- چغندر علوفه‌ای
- سیلو ذرت
#### 4. ضایعات کشاورزی
- کاه گندم و جو
- پوسته و برگ ذرت
- پوسته بادام زمینی
- مخلفات نخل (برگ و میوه خرما)
---
### ⚠️ گیاهان سمی یا خطرناک برای شتر (نیاز به احتیاط):
برخی گیاهان می‌توانند برای شتر سمی باشند، به خصوص در صورت مصرف مداوم یا در شرایط گرسنگی شدید:
- گونه‌های خاص Astragalus (برخی حاوی سلنیوم یا سموم عصبی هستند)
- گیاهان حاوی نیترات (در شرایط خشکسالی یا کود نیتروژنی زیاد)
- گیاهان حاوی تانن بالا (در مقادیر زیاد می‌توانند باعث مشکلات کبدی شوند)
- گیاهان قارچ‌زده یا کپک‌زده
---
### 📌 نکات کلیدی:
1. تنوع غذایی: شترها به تنوع در رژیم غذایی نیاز دارند — هم برای تأمین مواد مغذی و هم برای سلامت دستگاه گوارش.
2. سازگاری با گیاهان بیابانی: شترها می‌توانند گیاهان خاردار، تلخ و شور را هضم کنند — این یک مزیت بزرگ در مناطق خشک است.
3. آب: حتی با خوردن گیاهان شور، شترها به آب آشامیدنی تمیز نیاز دارند — هرچند مقاومت بالایی در تحمل کم‌آبی دارند.
4. مکمل‌های معدنی: در مناطقی که گیاهان فقیر از مواد معدنی هستند، استفاده از مکمل‌های نمکی (مثل سنگ نمک) ضروری است.
5. مشاوره با متخصص محلی: بهترین منبع شناخت گیاهان خوراکی، دامداران بومی و کارشناسان منطقه‌ای هستند که با فلور محلی آشنا هستند.
---
### ✍️ نتیجه‌گیری:
> شترها می‌توانند از گیاهانی تغذیه کنند که برای گاو و گوسفند غیرقابل هضم هستند — این قابلیت، آنها را به دامی ایده‌آل برای مناطق خشک و بیابانی تبدیل کرده است.
> با این حال، برای پرورش بهینه، بهتر است از ترکیب گیاهان طبیعی منطقه با علوفه‌های کشتی و مکمل‌های معدنی استفاده شود.
اگر منطقه خاصی مد نظر دارید (مثلاً کویر لوت، سیستان، یا عربستان)، می‌توانم لیست دقیق‌تری از گیاهان خوراکی آن منطقه را ارائه دهم.
