برای **از شیرگیری تدریجی گوسالهها** (Gradual Weaning)، روشهای علمی و عملی وجود دارد که هدف اصلی کاهش استرس، حفظ سلامت و رشد مطلوب گوساله است. این روشها در مقایسه با قطع ناگهانی شیر (از شیرگیری سنتی)، تأثیر مثبتی بر رشد و سیستم ایمنی گوساله دارد. در ادامه، مراحل و روشهای مؤثر توضیح داده میشود:
---
### **۱. زمان مناسب شروع از شیرگیری تدریجی**
- **سن ایدهآل**: معمولاً بین **۶ تا ۸ هفتگی** آغاز میشود و تا **۱۰ تا ۱۲ هفتگی** تکمیل میگردد.
- **معیار فیزیولوژیک**: گوساله باید حداقل **۶۰۰ تا ۷۰۰ گرم** کنسانتره (غذای خشک) در روز بهمدت ۳ روز متوالی مصرف کند.
---
### **۲. روشهای اجرایی تدریجی**
#### **الف) کاهش تدریجی حجم شیر یا جایگزین شیر**
- **روش کاهش حجم**:
- هفته ۶ تا ۷: کاهش شیر از ۸ لیتر به ۴ لیتر در روز (مثلاً ۲ وعده ۲ لیتری).
- هفته ۷ تا ۸: کاهش به ۲ لیتر در روز (یک وعده).
- هفته ۸ تا ۹: قطع کامل شیر.
- **مزیت**: تطبیق سیستم گوارش با غذای جامد.
#### **ب) کاهش تعداد وعدههای شیردهی**
- **روش کاهش وعدهها**:
- ابتدا: ۲ وعده شیر در روز (صبح و عصر).
- پس از یک هفته: فقط یک وعده در روز (ترجیحاً عصر).
- پس از ۷-۵ روز: قطع کامل شیر.
- **مزیت**: کاهش وابستگی روانی گوساله به شیر.
#### **ج) استفاده از جایگزینهای شیر رقیقشده**
- **روش تدریجی**:
- جایگزین شیر را بهتدریج با آب جایگزین کنید (مثلاً ۷۵% شیر + ۲۵% آب → ۵۰% شیر + ۵۰% آب → ۲۵% شیر + ۷۵% آب).
- در نهایت فقط آب یا الکترولیت داده شود.
- **مزیت**: کاهش ارزش غذایی مایع و تشویق به مصرف خوراک جامد.
#### **د) روش فیزیکی (جداسازی محدود)**
- **جداسازی موقت**:
- گوسالهها را روزانه برای ۱۲-۸ ساعت از مادر جدا کنید و در این مدت فقط آب و کنسانتره بدهید.
- بهتدریج زمان جداسازی را افزایش دهید تا به ۲۴ ساعت برسد.
- **مزیت**: کاهش وابستگی بدون ایجاد شوک شدید.
---
### **۳. نکات کلیدی برای موفقیت**
- **دسترسی دائمی به آب تازه**: برای جلوگیری از کمآبی و کمک به هضم خوراک جامد.
- **تغذیه با کنسانتره باکیفیت**:
- از هفته اول زندگی، کنسانتره پروتئینی (۱۸-۲۰%) و علوفه باکیفیت (مانند یونجه) در اختیار گوساله قرار دهید.
- **بهداشت محیط**:
- تمیز کردن مداوم آبخوری و دانخوری برای پیشگیری از اسهال.
- **پایش سلامت**:
- کنترل روزانه وزن، مصرف غذا و علائم بیماری (مانند اسهال یا بیحالی).
- **کاهش استرس**:
- پرهیز از تغییرات ناگهانی دما، جابهجایی یا واکسیناسیون همزمان با از شیرگیری.
---
### **۴. مزایای از شیرگیری تدریجی**
- **رشد بهتر**: توسعه کامل شکمبه و افزایش مصرف خوراک جامد.
- **کاهش استرس و رفتارهای عصبی** (مانند صدازدن مکرر).
- **پیشگیری از اختلالات رشد** و بیماریهای متابولیک.
- **افزایش وزن روزانه** پس از دوره انتقال.
---
### **۵. جمعبندی بهترین روش**
1. از **هفته ۶** با کاهش تدریجی شیر شروع کنید.
2. همزمان **مصرف کنسانتره** را تحریک نمایید.
3. در **هفته ۸-۱۰** با قطع شیر، گوساله را تنها با آب، کنسانتره و علوفه تغذیه کنید.
4. شرایط محیطی پایدار و کماسترس فراهم سازید.
> ✅ **نکته نهایی**: موفقیت این روش به نظم، صبر و پایش دقیق وابسته است. در گلههای بزرگ، استفاده از برنامههای اتوماتیک شیردهی (Feeder) نیز میتواند حجم شیر را بهصورت کنترلشده کاهش دهد.
با اجرای این راهکارها، گوسالهها بدون افت رشد یا مشکلات سلامتی، بهصورت ایمن از شیر گرفته میشوند.