دستگاه گردش خون در مرغهای تخمگذار، مشابه سایر پرندگان، نقشی حیاتی در تأمین اکسیژن، مواد مغذی، و هورمونها به بافتها و دفع مواد زائد دارد. این سیستم به دلیل نیازهای متابولیک بالا در مرغهای تخمگذار (بهویژه برای تولید تخممرغ) بسیار کارآمد است. اجزای اصلی و ویژگیهای آن عبارتند از:
---
### ۱. **قلب**
- **ساختار**:
- قلب مرغ چهارحفرهای (۲ دهلیز و ۲ بطن) است و نسبت به جثهی پرنده بزرگتر از پستانداران است (حدود ۰.۸ تا ۱.۵ درصد وزن بدن).
- دیوارهی بطن چپ ضخیمتر است، زیرا خون را با فشار بالا به سراسر بدن پمپاژ میکند.
- **عملکرد**:
- گردش خون **دوگانه** (سیستمیک و ریوی) دارد: خون غیراکسیژنه به ریهها فرستاده میشود و خون اکسیژنه از ریهها به بدن منتقل میگردد.
- ضربان قلب در مرغها سریع است (۲۵۰ تا ۳۰۰ بار در دقیقه) تا نیازهای متابولیک بالای آنها را تأمین کند.
---
### ۲. **رگهای خونی**
- **شریانها**: خون اکسیژنه را از قلب به اندامها میرسانند. شریان اصلی، **آئورت** است که به شاخههای کوچکتر تقسیم میشود.
- **سیاهرگها**: خون غیراکسیژنه را به قلب بازمیگردانند. در پرندگان، سیستم **ورید پورتال کلیوی** (Renal Portal System) وجود دارد که خون را از پاها ابتدا به کلیهها میبرد تا مواد زائد فیلتر شوند.
- **مویرگها**: شبکهی گستردهای از رگهای باریک که تبادل مواد بین خون و بافتها را تسهیل میکنند.
---
### ۳. **خون**
- **گلبولهای قرمز**:
- هستهدار و بیضیشکل هستند (برخلاف پستانداران).
- حاوی هموگلوبین برای انتقال اکسیژن و دیاکسیدکربن.
- **گلبولهای سفید**: در ایمنی و مقابله با عفونتها نقش دارند.
- **پلاسما**: حاوی آب، پروتئینها (مانند آلبومین)، هورمونها، و مواد مغذی (گلوکز، کلسیم، فسفر) است.
- **کلسیم** در پلاسما برای تشکیل پوستهی تخممرغ حیاتی است و در مرغهای تخمگذار غلظت آن بسیار بالاست.
---
### ۴. **ویژگیهای ویژه در مرغهای تخمگذار**
- **تأمین کلسیم**:
- حدود ۱۰٪ کلسیم موردنیاز برای پوستهی تخممرغ از جیرهی غذایی و ۹۰٪ از **استخوانهای مغزی** (Medullary Bone) تأمین میشود. گردش خون، کلسیم را از استخوانها و روده به غدهی پوستهساز (Oviduct) منتقل میکند.
- **افزایش حجم خون**: در دورهی تخمگذاری، حجم خون برای انتقال مواد مغذی (مانند لیپیدها و پروتئینها) به زرده و سفیدهی تخممرغ افزایش مییابد.
- **هورمونها**: هورمون
