تأثیر نور و صدا بر رفتار کبوترها بسیار قابل توجه است، زیرا این پرندگان به محرکهای محیطی **به شدت حساس** هستند. درک این تأثیرات به مدیریت بهتر رفتار آنها (مانند کاهش درگیری یا استرس) کمک میکند. در ادامه، تحلیل علمی و کاربردی این عوامل ارائه میشود:
---
### **۱. تأثیر نور بر رفتار کبوترها**
#### الف) **چرخه طبیعی نور و ریتم زیستی:**
- **تولیدمثل:**
افزایش طول روز (بهویژه در بهار) با تحریک غده **پینهآل**، ترشح هورمونهای جنسی را افزایش میدهد. این امر باعث رفتارهای تهاجمی نرها برای جلب مادهها و رقابت بر سر قلمرو میشود.
- **فعالیت روزانه:**
کبوترها **دیورنال** (روزفعال) هستند. نور خورشید الگوی تغذیه، پرواز و استراحت آنها را تنظیم میکند. نور کم (مثلاً در روزهای ابری) فعالیت آنها را کاهش میدهد.
#### ب) **نور مصنوعی و اختلالات رفتاری:**
- **افزایش پرخاشگری:**
نورپردازی شبانه در شهرها (مثلاً چراغهای ساختمانها) چرخه طبیعی خواب را مختل میکند و باعث استرس و رفتارهای غیرعادی مانند درگیریهای بیوقفه میشود.
- **تولیدمثل خارج از فصل:**
نور مصنوعی مداوم ممکن است باعث جفتگیری در فصلهای نامتعارف شود که به دلیل کمبود منابع، درگیریها را تشدید میکند.
#### ج) **راهکارهای مدیریتی با نور:**
- **استفاده از نور ملایم:**
در محلهای نگهداری کبوترها (مثل لانهها)، نور غیرمستقیم و گرم بهتر از نور سفید تند است.
- **شبیهسازی غروب/طلوع آفتاب:**
کاهش تدریجی نور در عصر، به کبوترها سیگنال استراحت میدهد و از بیقراری جلوگیری میکند.
- **پرهیز از نورپردازی شبانه:**
در محیطهای شهری، کاهش نورهای مصنوعی نزدیک لانهها به تنظیم ریتم طبیعی کمک میکند.
---
### **۲. تأثیر صدا بر رفتار کبوترها**
#### الف) **حساسیت شنوایی:**
- کبوترها محدوده شنوایی **۰.۵ تا ۱۲ کیلوهرتز** دارند (مشابه انسان) و صداهای ناگهانی یا بلند به راحتی آنها را میترساند.
- صداهای با فرکانس بالا (مثل اخطارهای اولتراسونیک) روی کبوترها **بیتأثیر** است، زیرا آن را نمیشنوند!
#### ب) **واکنشهای رفتاری به صدا:**
| نوع صدا | تأثیر رفتاری | مثال کاربردی |
|----------------------|----------------------------------|----------------------------------|
| صداهای ناگهانی و بلند | وحشت، پرواز دستهجمعی، افزایش استرس | انفجار ترقه یا بوق ماشین |
| صداهای مداوم با dB بالا | کاهش تغذیه، اختلال در ارتباطات | ساختوساز شهری یا موسیقی بلند |
| صداهای آرام و طبیعی | رفتار عادی، آرامش | صدای آب جاری یا وزش باد ملایم |
| صداهای هشداردهنده | افزایش هوشیاری و فرار | صدای پرندگان شکاری (مثل عقاب) |
#### ج) **راهکارهای مدیریتی با صدا:**
- **کاهش صداهای استرسزا:**
پرهیز از فعالیتهای پرسر و صدا (مانند استفاده از ماشین
