### **افزودنی‌های مجاز در تغذیه گاو پرواری (پروبیوتیک، بافرها، آنزیم‌ها)**
استفاده هدفمند از افزودنی‌ها تا **۱۵%** بهبود FCR و **۲۰%** کاهش مشکلات گوارشی ایجاد می‌کند. در جدول زیر مهم‌ترین انواع مجاز و کاربردی بررسی شده‌اند:
---
#### **۱. پروبیوتیک‌ها (Probiotics)**
| نوع | مکانیسم اثر | دوز روزانه/رأس | برندهای معتبر |
|------|-------------|----------------|--------------|
| **مخمر زنده** (Saccharomyces cerevisiae) | - تثبیت pH شکمبه<br>- افزایش جمعیت باکتری‌های سلولاز | 10-15 گرم | Diamond V XP, Yea-Sacc® |
| **باسیلوس سوبتیلیس** | - تقویت ایمنی روده<br>- مهار پاتوژن‌ها | 5-8 گرم | Protexin®, GUSTOR XXI |
| **مخمرات شکمبه‌ای** | - بهبود هضم فیبر<br>- کاهش تولید اسید لاکتیک | 3-5 گرم | Actisaf® Sc 47 |
**نکات کلیدی:**
- بهترین زمان مصرف: **همراه با جیره صبحگاهی**
- **تداخل منفی:** مصرف همزمان با آنتی‌بیوتیک‌ها
---
#### **۲. بافرها (Buffers)**
| نوع | عملکرد | دوز | محدودیت‌ها |
|------|---------|-----|-----------|
| **بی‌کربنات سدیم** (جوش شیرین) | - خنثی‌سازی اسید شکمبه<br>- حفظ pH 6.2-6.5 | 50-150 گرم | - حداکثر ۱.۵% جیره<br>- ممنوع در دام‌های هیپوکالمیک |
| **اکسید منیزیم** | - کاهش اسیدوز تحت‌بالینی<br>- بهبود جذب چربی | 20-40 گرم | - عدم مصرف در دام‌های اسهالی |
| **کربنات کلسیم** | - تأمین کلسیم + اثر بافری | 30-60 گرم | - محاسبه دقیق نسبت کلسیم:فسفر |
**توصیه:**
- ترکیب **بی‌کربنات سدیم + اکسید منیزیم** (نسبت ۳:۱) برای جیره‌های پرانرژی
---
#### **۳. آنزیم‌ها (Enzymes)**
| نوع | بستر هدف | اثرگذاری | دوز |
|------|----------|----------|-----|
| **فیتاز** (Phytase) | تجزیه فیتات موجود در غلات | - افزایش جذب فسفر ۳۰%<br>- کاهش آلودگی محیط | 500-1000 FYT/kg خوراک |
| **سلولاز-گلوکاناز** | تجزیه دیواره سلولی علوفه | - بهبود هضم فیبر ۱۵-۲۰%<br>- افزایش انرژی جیره | 0.1-0.2% جیره |
| **پروتئاز** | تجزیه پروتئین‌های پیچیده | - جذب بهتر اسیدآمینه‌ها | 0.05-0.1% جیره |
**هشدار:**
- آنزیم‌ها در دمای بالای **۴۵°C** (در طیگرانولاسیون) تخریب می‌شوند.
---
### **۴. جدول ترکیب بهینه افزودنی‌ها**
| سناریو | ترکیب پیشنهادی |
|--------|----------------|
| **جیره پرانرژی** (ذرت ۵۰%+) | `بی‌کربنات سدیم (100g) + مخمر زنده (10g) + فیتاز (800 FYT)` |
| **جیره مبتنی بر علوفه** (فیبر بالا) | `سلولاز (0.15%) + مخمر شکمبه‌ای (5g)` |
| **دوره استرس گرمایی** | `بی‌کربنات سدیم (120g) + پروبیوتیک مایع (50ml)` |
---
### **۵. ملاحظات کاربردی**
1. **تست سازگاری:** افزودنی‌ها را به تدریج طی ۵-۷ روز به جیره اضافه کنید.
2. **شرایط نگهداری:**
- پروبیوتیک‌ها در دمای **زیر ۲۵°C** و دور از نور
- آنزیم‌ها در بسته‌بندی اصلی (جلوگیری از رطوبت)
3. **محلول در آب:** فقط پروبیوتیک‌های مایع را در آب آشامیدنی حل کنید.
---
### **۶. مقررات سازمان دامپزشکی ایران**
- **پروبیوتیک‌ها:** نیاز به **کد مجوز ۱۲ رقمی** از معاونت دارو و درمان
- **بافرها:** استفاده از **اکسید منیزیم صنعتی** ممنوع (فقط گرید خوراکی)
- **آنزیم‌ها:** ثبت برند در **سامانه آنتی‌بیوتیک‌های دامی** الزامی است.
> ✅ **منابع تایید شده داخلی:**
> - پروبیوتیک: پارس پروبیوتیک، زیست‌فن‌آوران سینا
> - آنزیم: دانش‌بنیان امین‌آنزیم، بیوسان‌زیست
---
### **۷. محاسبه اقتصادی**
- **هزینه روزانه/رأس:**
```markdown
- مخمر زنده: 10g × 5,000 تومان = 5,000 تومان
- بی‌کربنات سدیم: 100g × 2,000 تومان = 2,000 تومان
- فیتاز: 800 FYT × 300 تومان = 240 تومان
**جمع:** ≈ 7,500 تومان
```
- **بازدهی:** افزایش **1.5-2kg** وزن ماهانه → **سود خالص 300,000 تومان/رأس**
---
**برای طراحی پروتکل اختصاصی افزودنی‌ها:**
- نوع جیره اصلی (علوفه/کنسانتره): `______`
- میانگین وزن گله: `
- مشکلات رایج گله (اسهال، اسیدوز و...): `______`
تحلیل دقیق ارائه می‌کنم! 🐄💊
